ODD Başkanlığı süreci nasıl gerçekleşti. Nasıl karar verdiniz aday olmaya?

ODD 52 markayı temsil eden, 34 genel kurul üyesi olan bir dernek. Aslında küçük bir aileyiz ama otomobil olduğu için sürekli gündemde. Otomobil
bugün herkesin hayatında olan bir şey. Ben zaten bir önceki dönemde yönetim kurulundaydım. Bu Ahmet olmuş Mehmet olmuş meselesi değil, bu iş bir devamlılık meselesi. Gerek mevcut yönetim kurulunun gerekse sektör temsilcilerinin konsensüsü süregelen bir çok projenin devamlılığının
olması yönündeydi. Tüm bunlar da konuşulurken, başkanlık görevi de bize düştü. Benim için hazırlanılmış, planlı bir durum değildi. Önemli olan sektörün çıkarlarını korumak için birilerinin bayrak yarışını devralmasıydı.

Otomotivin de son dönemde atılım yapmasının olumlu etkisiyle olsa gerek, ODD de ciddi bir kurumsal yapılanmaya girdi. Bundan sonra sizin döneminizde neler olacak?

Bu biraz iç yapı aslında. Mevcut kurumsallaşan sistemi daha da güçlendirmeyi, süren projeleri geliştirmeyi planlıyoruz.

Peki tüketici açısından ne gibi yenilikler olacak? Mesela ÖTV'nin indirilmesi konusunda yeni çalışmalar yapılacak mı?

Biz bundan iki yıl önce bir çalışma yaptık otomotiv sektörünün bugünü ve 10 yıllık geleceği diye. Yaptığımız araştırmalarda gördük ki Avrupa ülkeleri arasında otomobil vergisinin en yüksek olduğu ülke Danimarka. Ardından gelen ülke ise Türkiye. İki ülkenin satın alma gücünü alt alta koyduğumuzda ise Avrupa'nın açık ara en fazla vergi alınan ülkesinin Türkiye olduğu ortaya çıkıyor. Tabii ki gönlümüzden ÖTV'nin düşürülmesi yönünde bir çalışma yapılması geçiyor ki bu konuda gerçekten büyük beklenti içindeyiz. Ancak mevcut vergi sistemi içinde kısa vadede çok da kolay bir değişiklik olacağını sanmıyoruz. Orta ve uzun vadede belki daha gerçekçi değerlere ulaşabiliriz ama sistem bir şekilde vergi toplamak mecburiyetinde ve bu konuda kayıtlı sistemi olan otomotiv, akaryakıt ya da tütün gibi konulara el atmak zorunda kalıyor.

Şunu demek mümkün mü? Türkiye'de toplam nüfusa oranladığımızda yeterli sayıda otomobil satılmıyor ve iç pazar yeterli seviyeye gelemediği için ya mevcut yatırımlar artmıyor ya da yeni yatırımlar eklenmiyor.

Bu kadar basit aslında sektörün durumu. Dünya genelinde 1.000 kişiye düşen otomobil sayısı 130 civarlarında iken Türkiye'de 97. Bu kadar yüksek verginin olduğu bir ülkede otomobil sahipliği de o kadar kolay olmuyor. Memlekette pazar büyümedikçe otomotiv sektörü gelişmez. Bu sektördeki istihdam artmaz. Yeni teknoloji gelmez. Rasyonel olmak lazım. Vergi altyapımız kısa vadede değişmeyeceğine göre başka yollar düşünmemiz gerektiğine karar verdik. 14 akademisyeni bir araya getirdik ve ne zaman, ne şekilde 1 milyon araç satışı hedefi ne ulaşabiliriz konusunu araştırdık. Geçmişte talebi neler etkilemiş bunları inceledik. Gördük ki otomobil talebini en çok etkileyen değişkenlerden biri gelir. Dolayısıyla otomobil pazarının bulunduğu safhadan daha ileri gitmesi için tüketicinin zenginleşmesi lazım. 1 milyon rakamına ulaşabilmemiz için tüketicinin gelirlerini neredeyse ikiye katlaması lazım ki bu da öyle pat diye gerçekleşecek bir durum değil. Böyle bir dünyada, enerjiye bağımlı bir Türkiye'de mümkün mü? Tabii ki hayır. Geriye sadece tüketicinin alacağı malın ucuzlamasını sağlamak kalıyor. Bunun için de vergileri aşağıya indirirsen tüketici relatif olarak zenginleşmiş olur. Biz de dedik ki öyle bir formül bulalım ki pazar büyüsün ama devlet de vergisiz kalmasın. Önümüzdeki 5 yıl içinde ÖTV ve KDV'yi belli bir seviyeye indirip vergi sistemimizin de çevreci ve yeni otomobillere yönelik hale getirip, hurda teşviğinin de devreye sokarsak tüketici daha az vergi verir ve pazar da doğal olarak daha fazla büyümüş olur. Pazar daha fazla büyüdüğünde orantısal olarak vergi az olsa bile toplamda vergi çoğalacağından devletin topladığı vergiden eksilme yaşamaz hatta büyük ihtimalle artış yaşanır. Böyle bir çalışma halinde ekonomi de büyür ve yeni yatırımların önü açılmış olur.

Bizim vergi sistemimiz yeni ve çevreci otomobili teşvik etmek yerine daha çok eski, çevreye zarar veren ve hurdalaşma sürecine giren araçları teşvik ediyor. Vergi sistemimizin bu yönde değişmesiyle ilgili çalışmalarınız olacak mı?

Yapılan araştırmalara göre Avrupa'nın en yaşlı araç parkı Türkiye'de. Bu da demek oluyor ki Türkiye'de yeni araç alanlar hurdalaşmış araçlarını değil 3-4 yaşındaki araçlarını değiştiriyor. Yani yeni, yeniyle değiştiriliyor. Otomobil vergisi dünyada, araçların kullandığı yol için gerekli asfalt, ışık gibi giderlerin karşılanması içindir. Bizde ise otomobil vergisi servet vergisi gibi. Bir an önce sistemin Avrupa'daki gibi daha çok çevreyi koruyan, eski araçların trafikten çekilmesine ön ayak olacak şekle dönüşmesi lazım.

Sanayi ve Ticaret Bakanı Nihat Ergün, son ODD Genel Kurulu'nda açıklama yaparken, devletin eksiklerinden bahsederek, sektörün de özellikle, satış sonrası hizmetler, sigortacılık, ikinci el piyasasında etkinlik gibi bir dizi eksikleri de saydı. Siz bakanın bu düşüncelerine katılıyor musunuz?

Bu tür sorunlar olabilir ancak yine başa dönüyoruz. Diyelim ki teorik olarak herkesi memnun ettik otomobil sahibi olmak bu kadar zor olursa otomobil sahipleri mutlu olduğu için yeni otomobil mi alacaklar? Mesele çok basit insanların cebinde para olacak ve otomobil sahibi olmaları da vergisel açıdan kolaylaştırılacak. Biz yapı olarak, sektör olarak gerçekten iyi bir noktadayız. Bizim sorunumuz otomobili istediğimiz ölçüde satamamak. Biz istediğimiz, arzuladığımız noktaları yakalayabilirsek satışta bu tür konuları da zaten hiç konuşmaya gerek duymayacağız. Bakanın söylediklerinin Türkçesi bizden kısa zamanda size fayda yok, siz kendi başınızın çaresine bakın! Biz sadece vergilendirme konusunda optimal seviyeye gelinmesini ve bize güvenilmesini istiyoruz. Denemekten ne kaybederiz ki? Devlet toplamda pazar büyüdüğü için zaten vergi kaybetmemiş olacak.

Yazı: Sercan Çalbak