YILDÖNÜMÜ · Trabant 60 yaşında
Doğu Almanya otomobil sahibi olmanın hayal olduğu dönemde kısıtlı imkanlarla geliştirilen ve üretilen Trabant, belki çok iyi bir otomobil değildi ama ekonomik, kolay tamir edilebilirliği ve kullanışlılığıyla öne çıkıyordu. Sevimli bir tasarıma sahip olan Trabant, 34 yıllık üretim serüveninde Doğu Avrupa ülkelerine ihraç edildi.
Almanya, İkinci Dünya Savaşı'nda yenik düşmesinin ardından Doğu ve Batı Almanya olarak ikiye ayrıldı. Sınırları kapanan ve dünya ile pek bağlantısı kalmayan Doğu Almanya'nın yeniden kalkınmaya geçmesi zordu. Rusya tarafından Doğu Bloku ülkeleri olarak anılan grupta yer alan Doğu Almanya'ya uygulanan ambargo ve hammadde sıkıntısı ise yaşamı zorlaştırıyordu.
YILDÖNÜMÜ · Trabant 60 yaşında
AWZ'nin üretimi 1955'te P70 modeliyle başladı. Daha küçük bir araç olan P50 ise AWZ yerine Trabant markasıyla üretildi.
Doğu Berlin'de halkın ulaşım ihtiyacını karşılamak için IFA (Industrieverband Fahrzeugbau)-Araç İmalat Sanayi Derneği kuruldu. IFA, Saksonya bölgesinde bulunan Zwickau'daki Horch'un boşalan fabrikasında 1948'de DKW'nin F8 modelini, 1950'de de IFA marka kamyonların üretimine başladı. IFA marka kamyonlar sağlam şasileri ve yetenekleriyle diğer Doğu Bloku ülkelerine de ihraç edilmeye başladı. IFA, 1955'te AWZ P70 isimli yeni bir model geliştirip üretmeye başladı. Fiber karosere sahip P70'te DKW F8'in 2 silindirli 2 zamanlı benzinli motoru bulunurken bu araçta 2 kapılı sedan ve station karoser seçenekleri vardı. 1957'de el değiştiren IFA, HQM Sachsenring GmbH adıyla yeniden yapılanmaya gitti ve AWZ markası sona ererek yerini Trabant'a bıraktı.
YILDÖNÜMÜ · Trabant 60 yaşında
Trabant için farklı korseptler geliştirildi ama bu konsept üretilme şansını elde etti.
Trabant, IFA çatısı altında yeni bir yapılanmaya girdi. Geliştirilmek istenen araç, 4 yetişkinin rahatça sığabileceği, bagajı olan ve aynı zamanda da bir motosiklet kadar pratik ve küçük olacaktı. IFA, 1957'nin ortalarında birkaç tane konsept geliştirildi ve araçla yapılan testlerin ardından ilk Trabant 1957'de doğdu. Kasım 1957'de deneme üretimlerine başlanan Trabant yollara çıkmaya hazırdı. İlk araç olan P50 resmi olarak 1958'in başlarında tanıtıldı. Çelik şasi üzerinde fiberglas karosere sahip olan Trabant P50'de 2 silindirli 2 zamanlı motor görev yapıyordu. İlk Trabant oldukça gürültülüydü ve içine 4 yetişkinin sığması da oldukça zordu. 18 HP gücünde 0,5 lt'lik motora sahip olan P50'yi takip eden P60 ise 1962'de yollara çıktı. Bu araçta görev yapan 23 HP'lik motor, 0,6 lt'lik hacme sahipti. HQM Sachsenring GmbH, bünyesinde bulunan Wartburg markasını da dirilterek büyük otomobiller geliştirmeye başladı.
YILDÖNÜMÜ · Trabant 60 yaşında
Aslında Trabant, halkın ihtiyaçlarını karşılayan bir modeldi. Önden çekişli olması ve fiber karoseri o dönem için ilerici özelliklere sahipti.
Trabant küçük bir otomobildi ama geliştirilen 601 modeli marka için dönüm noktasıydı. P60'ın şasisi üzerinden geliştirilen 601 modelinde motor kaputu, 12 voltluk ateşleme sistemi, tavanı ve arka bölümü P60'tan farklıydı. Özellikle helezon yaylı süspansiyonlarıyla daha konforlu olan 601 modelinin üretimi 1964'te başladı. Trabant 601'de standart tek kapılı sedan Limousine olarak adlandırılırken Universal ise arka koltukları katlanabilen tek kapılı stationdu ama shooting brake tasarımının da üyelerindendi. 601'e eklenen S seçeneğinde sis lambaları, kilometre sayacı isteğe bağlıydı. Trabant'ın DeLuxe donanımında ise çift renk ve krom tamponlar vardı. Hycomat isimli otomatik şanzıman seçeneği 1965'te eklendi ama bu araçtan az sayıda üretildi. 1989'dan itibaren Trabant'ta VW Polo'nun 1,1 lt'lik motoru kullanılmaya başladı. Trabant 1.1 olarak adlandırılan bu araçta ayrıca stop lambaları, sinyaller ve ızgara değiştirildi. Yeni McPherson tipi süspansiyonlara sahip olan bu modelin ardından 1990'da Batı Almanya ile Doğu Almanya birleşti.
YILDÖNÜMÜ · Trabant 60 yaşında
1968 yılında bir ralli pilotu, Trabant'ın dengeli bir otomobil olduğunu gösteriyor.
Başta Berlin olmak üzere eski Doğu Almanya'da artık ikinci el Avrupalı modeller tercih edilirken Trabant'ın da sonuna yaklaşılıyordu. Toplamda 3,7 milyon adet üretilen Trabant, VW tarafından satın alındı ve Nisan 1991 tarihinde üretim bantlarına veda etti. Ancak Trabant tutkusu Almanya'da özellikle Berlin'de daha da alevlendi. Günümüzde de devam eden Trabant tutkusuyla Trabantlar bugün atölyelerde restore edilerek hobi aracı olarak kullanılıyor ve Berlin'in sembollerinden biri haline gelmeye aday gibi görünüyor.
YILDÖNÜMÜ · Trabant 60 yaşında
Sonuçta Trabant'ın üretimi fabrikada bitti ama atölyelerde yapılan restorasyonlarla devam ediyor. 2009'da Frankfurt Otomobil Fuarı'nda tanıtılan Trabant nT konsepti, yüzde 100 elektrikli bir modeldi. Alman maket ve model otomobil üreticisi Herpa tarafından geliştirilen bu konseptte 64 HP gücünde elektrikli motor görev yapıyordu. Trabant nT, 130 km/s maksimum hıza ulaşırken 250 km menzile sahipti. Herpa, birkaç tane Trabant konsepti daha geliştirdi ama bu konseptler seri üretime geçemedi.
YILDÖNÜMÜ · Trabant 60 yaşında
Doğu Avrupa ülkelerinde de tercih edilen Trabant, Doğu Almanya'nın ihracatına katkı sağladı.
YILDÖNÜMÜ · Trabant 60 yaşında
1966'da üretilen Trabant 601 Kübel'in kapıları yoktu. Katlanır tavanlı bu model ordu için geliştirildi ama hobi aracı oldu.
YILDÖNÜMÜ · Trabant 60 yaşında
Trabant Pick-Up sadece 1990 ve 1991'de üretildi.
YILDÖNÜMÜ · Trabant 60 yaşında
1989'de birtakım yenilikler gören Trabant, bu gürünümüyle 1991'de üretim bantlarına veda etti.
YILDÖNÜMÜ · Trabant 60 yaşında
Otomobil tasarımcısı Nils Poschwatta, Trabant'ın 50'nci yıl dönümünde bir Trabant tasarladı. 2007'de yapılan bu çizim, Herpa yöneticisi Klaus Schindler'in teşvikiyle Trabant nT adlı konsepte dönüştü ve 2009'da Frankfurt Otomobil Fuarı'nda tanıtıldı.
YILDÖNÜMÜ · Trabant 60 yaşında
YILDÖNÜMÜ · Trabant 60 yaşında
YILDÖNÜMÜ · Trabant 60 yaşında
Trabantlara halk Trabi ismini taktı. Bugün eski Doğu Almanya'da Trabant pek çok aktivitenin de baş misafiri oluyor.
Yazı: Baturhan Boyacılar
